Потеклото на острацизмот

Терминот „острацизам“ потекнува од античка Грција, а тоа бил процес на  протерување на луѓе кои се сметале за штетни за јавниот живот. Тоа се однесува и на други полиња како што се политиката или општествените односи.

Општо земено, острацизмот се однесува на социјална изолација. Ова се случува кога човек се повлекува од општествениот живот од различни причини.

Во текот на историјата, бројни личности станале жртви на ОСТРАЦИЗМОТ: Како Атињаните се бореле против лошите политичари?

Кога некое лице се сметало за опасно, жителите на Атина во V век имале право да гласаат дали да го протераат 10 години.

Забележано било дека некои од историските личности станале жртви на овој процес, но по „одлежувањето“ на казната можеле да се вратат во родниот град и да ја продолжат кариерата онаму каде што застанале. Острацизмот е забележан во историјата како еден од уникатните примери во кои демосот, или обичните луѓе, имале можност да се борат против злоупотребата на моќта.

Обичните луѓе – демосот одлучувал

Одлуката дали некој ќе биде екскомунициран или не се носела еднаш годишно, но откако одлуката ќе се изнесела во собранието на Атина. Гласањето било анонимно и надгледувано од извршниот совет заедно со 9 највисоки административни службеници.

На граѓаните им се давало можност да гласаат против одреден кандидат, на грнчарско парче – остракон, на кој било изрезбано неговото име, од каде што потекнува името на процесот.

Старите Атињани верувале дека гласањето е валидно само ако има кворум од 6.000 граѓани. Оној што ќе „победи“ бил протеруван од регионот на Атика на 10 години. На крајот од процесот, тој имал рок од 10 дена да ја организира целата работа и да се спакува.

Протерувањето само по себе не било казна, туку се сметало за еден вид „заладување“, што му овозможело на поединецот да размисли за се и да се врати по истекот на рокот. Во оваа прилика тој не го губел државјанството, ниту му бил одземен личниот имот. Со други зборови, гласањето не било против поединец, туку против неговите политики и идеи.

Најпознатите имиња во грчката историја кои станале жртви на овој процес, за што сведочеле 12.000 остраки од споменатиот период бил познатиот државник Темистокле кој бил прогонет во 471 година п.н.е. по обвинувањата за поткуп, додека големиот војсководец Кимон во 461 година п.н.е. бил осомничен дека е премногу пријателски настроен кон Спарта.

Политички острацизам

Острацизмот е сè уште многу присутен на полето на политиката, но не како во Античка Грција. Во оваа смисла, тоа се случува кога човек од одредена партија ќе почне да се одвојува во сопствената формација.

Некои од причините за ова може да бидат:

• Несогласување со политичката програма користена на одредени избори.
• Несогласување околу сојузите и пактовите предложени од раководството на партијата.
• Критики кои можат да бидат насочени кон функционирањето на партијата или нејзината влада.
• Раздор пред идеолошката еволуција на партијата.

Социјален острацизам

Терминот острацизам, како што знаеме и како што видовме во примерот на Античка Грција, се однесува и на социјалната сфера. Ако ова е „наметнато“ од други луѓе, тоа е синоним за изземање. Тоа го трпат луѓе кои уживале во одредени врски и општествени активности, но кои биле отстранети од нив поради различни причини. Останатите луѓе со кои ја споделил оваа активност ја оставиле настрана со цел тој да се откаже од наведената практика.

Може да се однесува и на доброволна изолација од причини како што се славата и неможноста да се води нормален живот. Тоа се случува кај бројни познати личности најчесто од светот на уметноста и спортот, бидејќи имаат интровертен карактер кој директно се судира со славата произлезена од нивната професија. Развојот на нивниот секојдневен живот е главно ограничен на семејството и работната средина, оставајќи ги активностите кои може да вклучуваат прекумерен социјален контакт.

Стигматизација

Луѓето кои се перцепирани како различни или кои припаѓаат на одредена група која е социјално стигматизирана може да доживеат отфрлање или дискриминација. Ова може да се случи врз основа на различни фактори, вклучувајќи раса, пол, сексуална ориентација, верска припадност и други карактеристики.

Острацизам на работното место

Во деловното опкружување, вработените може да бидат изложени на острацизам или дискриминација од колегите или претпоставените. Ова може да има сериозни последици за менталното здравје и професионалниот развој на поединецот.

Социјални мрежи и јавно мислење

Интернетот и социјалните мрежи исто така можат да бидат платформи каде што поединците доживуваат виртуелен острацизам. Луѓето кои се изложени на „онлајн линч“ или кои се цел на омраза и стигматизација можат да ги почувствуваат последиците во реалниот живот.

Острацизмот може да се смета за интересен бидејќи претставувал единствена демократска практика насочена кон зачувување на демократијата и спречување на евентуалната тиранија на поединецот. Но, во исто време, тој покажал дека демократските процеси не се секогаш ослободени од злоупотреби и политички интриги.