Живот со Алцхајмер
Да, животот може да биде суров и непредвидлив. Некои од предизвиците со кои луѓето може да се соочат се и сериозните болести. Таа е сурова реалност која може да биде емоционално и физички исцрпувачка. Човечките животи и искуства се често сложени и полни со нијанси кои можеби не се видливи веднаш. Често целосно не можеме да ја разбереме таа ситуација на личноста и располагаме со површни информации, а тие во суштина се многу поинакви отколку што изгледаат на прв поглед.
Важно е да се запамети дека секој различно реагира на болеста, и оние кои се болни и оние кои ги поддржуваат. Емпатија, чувството на тага или беспомошност може да биде нормален дел од процесот на справување со некоја ситуација.
Како се манифестира Алцхајмеровата болест?
Алцхајмеровата болест постепено ја намалува способноста на мозокот да функционира правилно, предизвикувајќи неповратно губење на меморијата, способноста за зборување, свесноста за времето и просторот, како и промени во однесувањето и на крајот губење на способноста за грижа за себе.
Деменцијата не само што ги брише спомените, имињата, лицата, тоа значи и губење на личноста и функциите кои постепено и незапирливо исчезнуваат. Меморијата исчезнува, што во исто време значи губење на идентитетот.
Невролозите нагласуваат дека главен фактор ризик за појава на Алцхајмерова болест, кој е најчест тип на деменција, е возраста, но и покачен холестерол и висок крвен притисок, дијабетес, метаболички синдром, додека генетиката е причина за губење на меморијата кај 2,5% од случаите.
Проблеми со меморијата постојат на сите возрасти. Преоптоварувањето на мозокот со изобилство на нови информации, кои секојдневно пристигнуваат, доведува до заборав, што е карактеристично за сите луѓе. Секој човек се прашува повеќе од еднаш во неделата каде ги оставил клучевите. Концентрацијата и меморијата се под влијание на заморот, стресот и количината на сон. Експертите велат дека не треба да се грижиме ако заборавиме зошто дојдовме во кујната или ако бараме автомобил на паркинг, бидејќи не можеме да се сетиме каде сме го паркирале. Или пак да се грижиме дали ќе ги изгубиме очилата, паричникот и слични предмети или дали ќе заборавиме нешто неважно што некој пријател ни го кажал неколку дена претходно. Всушност, заборавањето на мали нешта е начинот на кој нашиот преоптоварен мозок се справува со многуте информации.
Меѓу првите сигнали дека нешто не е во ред е кога некој ќе заборави со кого разговарал на телефон, кој му бил гостин, кога ќе почне да ги крие работите, потоа ќе почне да ги обвинува децата и роднините дека краде од нив или оди во продавница и не може да се ориентира каде е. Овие феномени ја карактеризираат првата фаза на болеста. Во вториот стадиум на болеста, пациентите не можат да готват, потоа да читаат весници, а проблем им се пишувањето и аритметиката. Во третата фаза, која трае околу три години, веќе не можат сами да функционираат, не можат ни сами да се облекуваат, да одат во тоалет и да одржуваат лична хигиена.
Звучи тажно што две третини од заболените пропуштиле навремена дијагноза. Нив ништо не ги боли. Тие само полека, тивко се повлекуваат без да бараат помош бидејќи не се ни свесни дека им е потребна. Со текот на времето, најблиските почнуваат да забележуваат дека има промени во однесувањето и размислувањето – дека личноста реагира поинаку од порано и покажува различно однесување што доведува до расправии и недоразбирања. Може да поминат неколку години пред да се манифестираат јасни знаци на болеста.
Медитеранската исхрана помага да се забави деменцијата. Како и овошјето, зеленчукот, рибата, маслиновото масло, чаша вино го намалуваат ризикот од Алцхајмерова болест. Леќата, гравот, боранијата, грашокот, се намирници кои се многу корисни бидејќи содржат растителни протеини кои можат да помогнат при сите болести, вклучително и болестите на меморијата. Освен тоа, во средните години е пожелна редовна физичка активност, вежбање по половина час три до пет пати неделно.
Искуствата покажуваат дека навремената и соодветна грижа и правилното определување на терапија и спроведување на нега според одредени стандарди може многу да влијае на забавување на прогресијата на основната болест и зачувување на севкупниот квалитет на живот на дементираното лице. Лековите му овозможуваат на дементираниот човек да се измие, да се чешла, да јаде… што значи многу за семејството со болен член.
Луѓето со деменција треба да водат што е можно понормален живот, првично самостојно, но во текот на болеста им треба се повеќе помош. Околината и секојдневната рутина на пациентот треба да останат исти доколку е можно, бидејќи нивната способност за прилагодување е намалена. Неопходно е да се спроведува постојана умерена физичка активност и се препорачува некое хоби кое поволно влијае на однесувањето.
Емоционалната поддршка е исто така многу важна и ги намалува стравовите, депресијата и чувството на напуштеност.
Важно е да се напомене дека љубовта не е замена за медицински третман, но може да биде значаен придонес за целокупната благосостојба во процесот на закрепнување.